Co to jest przemoc? Jakie są jej rodzaje oraz jak przebiega cykl przemocy w rodzinie? W tym wpisie dowiesz się jakie sygnały świadczą, że ten problem dotyka Twojej rodziny.
Przemoc
Przemoc domowa to zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie, skierowane przeciw członkowi rodziny, które narusza prawa i dobra osobiste, powodując cierpienie i szkody.
Rodzaje przemocy
Przemoc kojarzy się przede wszystkim z agresywnymi zachowaniami, które skupiają się głównie na sferze fizycznej. Jednak oprócz przemocy fizycznej, są też przemoc psychiczna, seksualna i ekonomiczna:
- przemoc fizyczna – obejmuje zachowania agresywne, takie jak popychanie, odpychanie, obezwładnianie, przytrzymywanie, policzkowanie, szczypanie, kopanie, duszenie, bicie ręką lub przedmiotami, ale też użycie broni, porzucenie w niebezpiecznej okolicy czy nieudzielenie koniecznej pomocy;
- przemoc psychiczna – obejmuje zachowania, które są skupione na psychicznym gnębieniu czy poniżaniu, takie jak wyśmiewanie, narzucanie poglądów, karanie przez odmowę uczuć, brak zainteresowania, brak szacunku, stała krytyka, wmawianie choroby psychicznej, izolacja społeczna (kontrolowanie czy ograniczanie kontaktów z innymi), domaganie się posłuszeństwa, ograniczanie snu i pożywienia, wyzywanie, poniżanie, upokarzanie, zawstydzanie, używanie gróźb;
- przemoc seksualna – przede wszystkim skupia się na sferze seksualności i obejmuje takie zachowania jak wymuszanie pożycia seksualnego, wymuszanie nieakceptowanych pieszczot i praktyk seksualnych, wymuszanie seksu z osobami trzecimi, sadystyczne formy współżycia, demonstrowanie zazdrości, krytyka zachowań seksualnych kobiety;
- przemoc ekonomiczna – skupia się na sferze związanej z potrzebami materialnymi, obejmuje na przykład odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwianie podjęcia pracy zarobkowej, nie zaspakajanie podstawowych, materialnych potrzeb rodziny.
Cykl przemocy w rodzinie
Według badań, związki w których osoby doznają przemocy ze strony swoich partnerów, przechodzą przez trzy fazy: fazę narastania napięcia, fazę gwałtownej przemocy oraz fazę miodowego miesiąca. Na czym polega cykl i poszczególne fazy?
Faza narastania napięcia
W fazie tej osoba stosująca przemoc jest stale napięta i poirytowana, każdy drobiazg wywołuje złość, awantury. Często zachowaniom tym może towarzyszyć picie alkoholu, przyjmowanie narkotyków czy używek lub innych substancji zmieniających świadomość. Osoba doświadczająca przemocy często jest poniżana. Kłótnie są prowokowane i osoba stosująca przemoc, staje się coraz bardziej niebezpieczna, nie panuje nad swoim gniewem. Aby załagodzić sytuację, osoba doświadczająca przemocy uspokaja, spełnia zachcianki, wywiązuje się z obowiązków. Przeprasza i stara się poprawić humor osoby stosującej przemoc, uczynić szczęśliwą i powstrzymać przed krzywdzeniem. Często w tej fazie pojawiają się różne dolegliwości, takie jak bóle żołądka, bóle głowy, bezsenność czy brak apetytu, ale też apatia, brak energii do życia, nadpobudliwość nerwowa. Narastające napięcie staje się nie do zniesienia i może powodować wywołanie awantury przez Osobę doświadczającą przemocy, aby “mieć to już za sobą”.
Faza gwałtownej przemocy
Osoba stosująca przemoc staje się gwałtowna i daje upust nagromadzonemu napięciu. Wyładowuje się, wpada w szał zazwyczaj przez “drobiazg”, jak spóźnienie lub “zupa była za słona”. Pojawia się przemoc, przez którą osoba doświadczająca przemocy może doznać różnych skutków, przede wszystkim obrażeń fizycznych – zewnętrznych i wewnętrznych. Osoba doświadczająca przemocy robi wszystko, aby uspokoić osobę stosującą przemoc i ochronić siebie. Jednak wściekłość i przemoc narasta coraz bardziej. Niestety zazwyczaj nic nie pomaga ani nie łagodzi sytuacji – ani bycie miłym, uleganie czy unikanie. Po eskalacji, osoba doświadczająca przemocy jest w stanie szoku, nie może uwierzyć w to co się stało, często się wstydzi i jest przerażona.
Faza miodowego miesiąca
Po wyładowaniu się przez osobę stosującą przemoc, sytuacja zmienia się diametralnie. Nagle staje się inną, żałuje za swój uczynek. Okazuje skruchę i obiecuje, że się zmieni i to się nigdy nie powtórzy. Znajduje wytłumaczenie i przekonuje, że to był jednorazowy incydent. Jest ciepła i miła, podobna do osoby jaką była na początku znajomości. Zachowuje się, jakby sytuacja z przemocą nigdy się nie wydarzyła. Poprawia się relacja pomiędzy osobą doświadczającą przemocy, a osobą stosującą przemoc – pojawiają się prezenty, kwiaty, ciepło i miłość. Osoba doświadczająca przemocy czuje się kochana i ważna, odczuwa bliskość i zespolenie z osobą stosującą przemoc. Jednak faza miodowego miesiąca przemija i znowu rozpoczyna się faza narastania napięcia. Cykl ten zatrzymuje osobę doświadczającą przemocy przy osobie stosującej przemoc, ponieważ powoduje zapominanie o koszmarze dwóch pozostałych faz. Jednak największe zagrożenie fazy miodowego miesiąca, związane jest z zazwyczaj gwałtowniejszą przemocą w kolejnym cyklu.
Pomoc
Jeżeli odczuwasz czy dostrzegasz jakiekolwiek sygnały, świadczące o stosowaniu przemocy w Twoim otoczeniu, nie wahaj się poprosić o pomoc. Szereg specjalistów – w tym psycholog, zadbają o Twój dobrostan i bezpieczeństwo.