Jak leczyć zaburzenia odżywiania? – Terapia skoncentrowana na emocjach (EFT) w leczeniu zaburzeń odżywiania.

W leczeniu zaburzeń odżywiania bardzo ważne jest przywrócenie dobrego stanu organizmu (polegające na powrocie miesiączkowania, libido, właściwego poziomu hormonów), leczenie powikłań somatycznych, praca nad motywacją pacjenta do poprawy odżywiania, zwrócenia uwagi na prawidłowe nawyki oraz chęci uczestniczenia w leczeniu. Bardzo ważne w terapii jest wyedukowania pacjenta w kierunku zdrowego odżywiania się, wsparcie w zmianie dysfunkcji występujących u pacjenta. Funkcje te dotyczą prawidłowych postaw pacjenta w stosunku do swojej choroby, rozpoznanie i leczenie zaburzeń psychiatrycznych, które występują razem z objawami związanymi z nieprawidłowościami dotyczącymi odżywiania, pomoc w uzyskaniu terapii rodzinnej i wsparcia rodziny, zapobieganie nawrotom choroby. Podczas całego procesu leczenia, ważne jest monitorowanie stanu psychicznego pacjenta. W przypadku nasilonych objawów depresji, natręctw lub lęku konieczne jest oprócz psychoterapii włączenie farmakoterapii.

Zaburzenia odżywiania (zaburzenia jedzenia) – charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia na podłożu psychicznym. Za zaburzenia te odpowiedzialne są tłumione emocje.

Zaburzenia odżywiania dzieli się na 2 grupy:

1. zaburzenia specyficzne (anorexia nervosa, bulimoreksja, bulimia nervosa)
2. zaburzenia niespecyficzne (zespół przeżuwania, zespół nocnego jedzenia, jedzenie kompulsywne, napady objadania się)

Osoby które doświadczają zaburzeń odżywiania, cierpią czasem również na depresję, dokonują innych działań autodestrukcyjnych (np. samookaleczenie) lub są uzależnieni od innych środków (alkohol, narkotyki) czy czynności (seks).

Dzieje się tak, ponieważ zaburzenia odżywiania to objawy tego, co przeżywa osoba (ból, stres, strach, samotność, niska samoocena itp). Mechanizmy choroby często są niezrozumiałe dla samego chorego, a jego zachowania (np. objadanie się i wywoływanie wymiotów) to najczęściej działania kompulsywne. Wielką rolę w powstawaniu zaburzeń odżywiania odgrywa mikrobiom przewodu pokarmowego.

Zaburzenia odżywiania wymagają specjalistycznego leczenia (psycholog, psychiatra, dietetyk). Nieleczone mogą doprowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych, a nawet śmierci.

EFT (Emotion Focused Therapy) czyli terapia skoncentrowana na emocjach w leczeniu zaburzeń odżywiania:

Zaburzenia jedzenia są bardzo skutecznym środkiem do pozbycia się emocji lub ich unikania. Głód, objadanie się, wymiotowanie, oczyszczanie – przynoszą ulgę. Uczucia, które są odczuwane są nie do zniesienia a chęć ucieczki przed nimi prowadzi do nawrotu choroby.

Dlaczego EFT jest terapia odpowiednia dla osób które maja trudności z regulowaniem afektow?

Trudności utrzymują się pomimo wysiłków, aby zmienić je poprzez rozum i logikę. Emocje mają centralną rolę w zaburzeniach odżywiania. Emocje są siłą “pozytywna” oraz ważnym źródłem mądrości i informacji dla jednostki. Jeśli zaburzenie służy unikaniu, odrętwieniu lub uspokojeniu to leczenie polega na wyraźnym zajęciu się i dostosowaniu do odczuwanych emocji i regulacji afektywnej. EFT umożliwia ich doświadczenie i rozwinięcie biegłości w akceptowaniu, modulowaniu, uspokajaniu i przekształcaniu emocji. Terapia skoncentrowana na emocjach promuje doświadczanie emocji w trakcie sesji. Osoby doświadczają odnowionej nadziei na to, że mogą zmienić i poprawić swoje zaburzenia odżywiania poprzez pracę nad identyfikacją i zmianą schematów emocjonalnych.

Etiologia

W teorii rozwoju skoncentrowanej na emocjach główną rolę w rozwoju i organizacji zdrowego “ja” odgrywają emocje i sposób w jaki “ja” organizuje się, aby z nimi postępować. Jeśli wczesne doświadczenie emocji spotka się problematycznymi reakcjami opiekunów, to w odróżnieniu od zdrowych i odpornych, doprowadzi to do rozwoju podstawowych, nieprzystosowanych schematów emocji. Rozwijające się” ja” zorganizuje się tak, aby poradzić sobie zarówno z samymi trudnymi emocjami, jak i z nieadekwatnością opiekuna.

Regulacja afektywna zaburzeń odżywiania

“Zaburzenia emocjonalne” od dawna są uznawane za leżące u podstaw zaburzeń odżywiania. Dysproporcja w ocenie obrazu własnego ciała, wstręt do siebie, do swojego wyglądu to są emocje. Próba kontrolowania i zmiany ciała jest rozumiana jako próba kontroli uczuć.

Trudności w afektywnym funkcjonowaniu skutkują niedoregulowaniem lub nadmierną regulacją emocji. Osoby z anoreksją nie dopuszczają emocji, z bulimią wykazują chaotyczne i niemodulowane afektywne funkcjonowanie. Uczucia są nie do zniesienia, są niebezpieczne i należy się ich obawiać!

W EFT chodzi o przekształcenie nieprzystosowanych emocji i zapewnienia dostępu do ich wrodzonych, zdrowych, adaptacyjnych doświadczeń emocjonalnych oraz kierowania się nimi, a tym samym zmiany dysfunkcjonalnych wzorców zachowań i sprawienia, że zaburzenia odżywiania staną się niepotrzebne jako sposób radzenia sobie z nimi.

Rola terapeuty

Celem prowadzenia procesu jest śledzenie procesu klienta, a także delikatne poprowadzenie go do następnego etapu. Wiąże się to z towarzyszeniem klientowi w przeżywaniu jego uczuć,tak, aby nie zalewały ale dały się obserwować. Empatyczna postawa terapeuty w połączeniu z tym uporczywym zwracaniem uwagi na oznaki doświadczonej emocji to nadrzędny cel terapeutyczny.

Na co zwraca się uwagę podczas psychoterapii zaburzeń odżywiania

Emocje pierwotne i wtórne

Pierwotne emocje: Moja pierwsza reakcja emocjonalna w danej sytuacji. Adaptacyjne dają dostęp do przydatnych informacji o uczuciach i potrzebach związanych z sytuacją, są motywacją do działania adaptacyjnego. Dezadaptacyjne, ważne aby do nich dotrzeć w celu transformacji.

Wtórne emocje, to te z którymi klient przychodzi: gniew, bezsilność ; przesłaniają pierwotną emocję. W procesie terapeutycznym ważne jest dotarcie do emocji pierwotnych.

Świadomość klienta

Zwiększanie świadomości polega na skupieniu się na uczuciach odczuwanych przez ciało, a tym samym wprowadzeniu ich do świadomości i pracy nad ich identyfikacją, czuciem i wyrażeniem. Uświadomienie sobie emocji doświadczanych podczas sesji staje się ważnym punktem ciężkości i czymś, co wydaje się odróżniać terapię skoncentrowaną na emocjach od innych podejść.

Empatia

Empatia jest nie tylko warunkiem wstępnym do zmiany terapeutycznej, ale także aktywnym składnikiem terapii ukierunkowanej na emocje. Terapeutyczna relacja i empatyczna obecność terapeuty są podstawą do przetwarzania i przekształcania bolesnych emocji. Podczas psychoterapii pacjent rozwija rozumienie swoich stanów, uczy się regulować emocje oraz nawiązuje empatyczną relację z samym sobą.

Zobacz także:

• Praca nad przekonaniami w kontekście zdrowego odżywiania i odchudzania
• Jak radzić sobie ze stresem i znaleźć motywację do ćwiczeń
• Stres a jedzenie
• Jedzenie emocjonalne – przyczyny, objawy i sposoby na radzenie sobie
• Przechodzę na dietę – co to oznacza dla mojego umysłu?