Czym jest psychoterapia grupowa
W psychoterapii indywidualnej psychoterapeuta rozumiejąc naturę psychiki ludzkiej towarzyszy i wspiera osobie w jej ścieżce rozwoju, na odkrywaniu tego czego naprawdę potrzebuje, na niwelowaniu rozbieżności między tym czego potrzebuje a jak funkcjonuje, na odkrywaniu jej rzeczywistych potrzeb. Dzieje się to między innymi dzięki relacji terapeutycznej miedzy klientem a terapeutą. O tym czym jest psychoterapia i czego się na niej spodziewać pisałam we wcześniejszych artykułach. Zachęcam do ich przeczytania
Psychologia grupowa
W psychoterapii grupowej natomiast zmianie zachowania każdego z uczestników terapii służą zarówno relacje z terapeutą jak i z uczestnikami grupy. To właśnie dzięki interakcjom w grupie dowiadujemy się wielu rzeczy o sobie. Jak to mawiał Irvin D. Yalom „Inni ludzie są lustrzanym odbiciem naszego własnego ja”. To znaczy, że dzięki terapii grupowej mamy okazje w bezpiecznych warunkach przyjrzeć się swoim interakcjom z innymi ludźmi i odkryć swoje nieuświadomione dotąd cechy. Bezpieczeństwo na terapii grupowej jest jednym z głównym czynników. Takie warunki stwarza grupa wraz z terapeutą. Terapeuta czuwa, żeby normy ustalone wraz z grupą były przestrzegane i uczestnicy grupy ufali sobie, respektowali siebie i szanowali swoje poglądy. W takiej ufnej atmosferze mamy okazję aby z ciekawością przeglądać się sobie, swoim lękom, obawom, zasadom, przekonaniom, myślom, uczuciom.
Istnieją różne grupy terapeutyczne. Istnieją grupy dla członków rodzin, dla osób uzależnionych, dla współuzależnionych, dla osób z zaburzeniami odżywiania, grupy rozwojowe, treningi asertywności, treningi interpersonalne i intrapsychiczne, grupy edukacyjne skupione na dostarczeniu informacji dotyczące określonego problemu np. uzależnienia od narkotyków, uzależnienia od alkoholu, zaburzeń odżywiania i wiele innych.
Różnorodność grup sprawia, że każda ma inne cele i zadania. Różne też są ramy czasowe trwania grupy od kliku tygodni do kliku lat w zależności od stopnia złożoności problemu. Różna jest też forma prowadzenia grupy. Czasem jest to grupa zamknięta to znaczy, że jest ten sam skład grupy od początku do końca trwania terapii. Istnieją grupy otwarte, w których w różnym czasie ktoś przychodzi i odchodzi z grupy.
Terapia grupowa ma dużą skuteczność w korelowaniu zachowań behawioralnych oraz na poprawianiu relacji interpersonalnych.
Unikatowe właściwości psychoterapii grupowej
Relacje interpersonalne i rozwój psychiczny
Potęga psychoterapii grupowej wynika z roli jaką relacje interpersonalne odgrywają w naszym życiu oraz w rozwoju psychicznym. Wiemy na przykład, że zarówno u ludzi jak i u naczelnych powodzenie w budowaniu przywiązania i więzi jest warunkiem koniecznym adaptacyjnego rozwoju psychicznego człowieka. Budowanie relacji, więzi i przywiązania zaczyna się już w niemowlęctwie. W terapii zmierza się do zrozumienia i korekty tych interpersonalnych trudności. Francuski psycholog opisując Dzikie Dziecko z Aveyron zauważył ,że wychowanie dziecka w oderwaniu od społeczeństwa i jakichkolwiek interakcji z ludźmi doprowadziło do stanu całkowitej bezmyślności i barbarzyństwa. Stanu w którym jednostka nie rozwija ani uczuć, ani umysłu.
Psychoterapia grupowa jako środowisko dla interakcji interpersonalnych
W grupie uczestnicy mają możliwość wchodzenia w różne relacje, co jest źródłem wielu informacji o sobie samym. Jako uczestnik grupy trzeba nawiązać relację z grupą, z prowadzącym, z ludźmi pochodzącymi z różnych środowisk, z uczestnikami tej samej płci i uczestnikami płci odmiennej. Muszą nauczyć się radzić sobie z tym co im się podoba, a co nie, z podobieństwami, różnicami, nieśmiałością, zazdrością, agresją, strachem, pociągiem do kogoś i z rywalizacją. Wszystko to dzieje się pod uważnym okiem grupy, której członkowie kierowani delikatnie przez prowadzącego dają sobie i otrzymują informacje zwrotne dotyczące znaczenia, jakie mają dla nich rozmaite interakcje, oraz wpływu jakie te interakcje na nich wywierają.
Doświadczenie w spójnej grupie
Ciągle i wszędzie jesteśmy w jakiś grupach, jednakże w naszym współczesnym życiu coraz rzadziej zdarza się nam doświadczać kontaktu z grupą spójną, wspierającą, autorefleksyjną. Grupy odgrywają ważną rolę dla naszych wewnętrznych doświadczeń. Zaczynamy od rodziny, przez klasę szkolną po ludzi, którymi się otaczamy w pracy, zabawie i domu. Potencjalna moc terapii grupowej wynika z interesującego zjawiska występującego w wielu sferach społecznych z poczucia coraz większej izolacji interpersonalnej i społecznej.
W grupie można również doświadczyć korektywnego doświadczenia emocjonalnego (czuć i pokazywać uczucia). Na przykład osoba która dorastała w sztywnej rodzinie, gdzie wyrażanie uczuć jest źle widziane, szybko uczy się tłumić swoje spontaniczne uczucia i zachowywać powściągliwiej. W grupie terapeutycznej możliwa jest korekta i odzyskanie swojej naturalnej wypartej energii.
Proces grupowy i wzajemne uczenie się
W miarę wzrostu zaufania do siebie uczestników grupy i rozwoju interakcji uczestnicy zaczynają prezentować swoje zachowania które sprawiają im trudność w relacjach. Poprzez dzielenie się spostrzeżeniami uczestnicy rozpoznają swoje niektóre „ślepe punkty“. Uczestnicy dzielą się swoimi emocjonalnymi reakcjami na cudze zachowanie. Z tego wynika, że każdy uczestnik zyskuje obiektywny obraz własnego zachowania i tego jak ono wpływa na innych. Zwiększa się jego samoświadomość i sposób postrzegania samego siebie oraz własnej samooceny.
Dzięki zrozumieniu jak zachowanie interpersonalne wpływa na poczucie własnej wartości, uczestnicy pełniej uświadamiają sobie swoja odpowiedzialność za budowanie zdrowszego życia interpersonalnego, pielęgnowanie i nawiązywanie kontaktów. Wraz z zaakceptowaniem odpowiedzialności za interpersonalne dylematy w życiu, uczestnicy zaczynają zdawać sobie sprawę, że każdy może zmienić, to co stworzył w relacjach interpersonalnych. Im silniej naładowane emocjonalnie są poszczególne etapy terapii grupowej i procesu grupowego, tym jest większa szansa na zmianę. Im więcej emocji będzie można doświadczyć i przeżyć, tym większa szansa na trwalsze skutki doświadczenia.
Mówiąc krótko
A zatem nie bójmy się poznawać siebie w procesach grupowych. Mam nadzieję, że artkuł ten przyczyni się do zwiększenia waszej ciekawości i otwartości do poznawania siebie podczas terapii grupowej.