Syndrom braku ojca – objawy, psychoterapia jako forma pomocy

W życiu człowieka bardzo duże znaczenie ma obecność obojga rodziców, zwłaszcza w okresie dzieciństwa i dorastania. Syndrom braku ojca to zjawisko, które pojawia się zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Nieobecność taty w życiu dziecka sprawia, że mogą pojawiać się różnego rodzaju problemy emocjonalne i poznawcze, a dodatkowo zmniejsza się poczucie bezpieczeństwa w życiu dorosłym. Przedstawiamy najważniejsze objawy syndromu braku ojca, a także opisujemy psychoterapię jako formę pomocy.

Brak ojca w wychowywaniu i życiu syna. Objawy

Zgodnie ze statystykami w około 25% polskich rodzin brakuje ojca. Może być to spowodowane odejściem mężczyzny od kobiety jeszcze w czasie ciąży. A także rozwodem, rozstaniem lub śmiercią ojca lub jego wyjazdem za granicę do pracy. Warto jednak zaznaczyć, że syndrom braku ojca może być problemem znacznie szerszym, ponieważ w wielu rodzinach ojcowie są obecni w sensie fizycznym, jednak nie ma ich w sensie mentalnym. Oznacza to, że nie interesują się dziećmi, nie mają dla nich czasu. Następstwa braku ojca w życiu dziewczynek i chłopców są bardzo poważne. W przypadku synów, brak ojca powoduje następujące objawy:

• problemy behawioralne, a więc trudności z zachowaniem się syna. Agresja, kłótliwość, ucieczki ze szkoły i z domu, picie alkoholu, zażywanie narkotyków, zachowania niebezpieczne,
• problemy w nauce, co z jednej strony związane jest z brakiem wzorca ze strony ojca, z drugiej z tym, że matka nie ma czasu na to, aby pomagać synowi w nauce (ponieważ pracuje, czasami nawet na dwie zmiany),
• przesadnie męskie postępowania i zainteresowania, brak empatii,
• pojawienie się pogardliwego stosunku do kobiet, osób homoseksualnych,
• znaczne upośledzenie inteligencji emocjonalnej oraz zdolności nawiązywania relacji z innymi ludźmi,
• wzrost zachowań agresywnych. 

Oczywiście należy zaznaczyć, że takie zachowania nie pojawiają się u wszystkich chłopców, wychowywanych bez ojca, jednak badania wykazują, że aż u 65-80% synów mogą wystąpić powyższe objawy. 

Brak ojca w wychowywaniu i życiu córki. Objawy

Dla dziewcząt to właśnie ojciec jest pierwszym ważnym mężczyzną w ich życiu. Niestety brak ojca w wychowywaniu i życiu córki może doprowadzić do tego, że będzie ona miała problemy z nawiązywaniem relacji z innymi mężczyznami. Czyli min. z kolegami w szkole i na studiach, mężczyznami poznanymi w pracy oraz na randkach internetowych. Do najważniejszych objawów syndromu braku ojca u córek można zakwalifikować:

• nadmierna koncentracja na matce, 
• matka traktuje córkę jako pocieszycielkę, a czasami także i opiekunkę w trudnych chwilach – następuje zamiana ról rodzicielskich, co widać zwłaszcza, gdy ojciec odchodzi od matki nagle,
• córka wychodzi z założenia, że nie należy ufać mężczyznom, ponieważ porzucają kobiety, a więc może zdecydować się na brak jakichkolwiek kontaktów z nimi,
• trudność z utrzymaniem relacji damsko-męskich,
• możliwość pojawienia się problemów z nauką. 

Kobieta zostaje pozbawiona męskiego wzorca w dzieciństwie, co sprawia, że może pojawić się u niej niepewność co do własnego wyglądu, atrakcyjności fizycznej i intelektualnej. 

Jak wychowywać dziecko bez ojca?

Wychowywanie dziecka bez ojca zawsze jest trudne, ponieważ brakuje męskiego wzorca dla chłopca i dziewczynki. Bardzo duże znaczenie ma zadbanie o jak najlepszą relację matki z dzieckiem i pojawienie się bezpiecznego przywiązania. Szczególnie ważne jest także dbanie o to, aby matka nie przerzucała części odpowiedzialności za odejście ojca, na dziecko. Mama nie musi całkowicie zastępować taty, tylko powinna pełnić swoją rolę matczyną najlepiej, jak tylko potrafi. Dodatkowo matka powinna pokazywać dzieciom męskie wzorce, na przykład ze strony dziadka, wujka lub znajomego. W ten sposób zarówno córka, jak i syn, dowiedzą się, jak powinien zachowywać się mężczyzna, a także znajdą dodatkowe oparcie w rodzinie. 

Pomoc psychoterapii, psychoterapeuty nad syndromem braku ojca.

Dla dzieci i osób dorosłych, które wychowywały się bez ojca, nadzieją może być pomoc ze strony psychoterapeuty. W sytuacji, gdy u dziecka lub nastolatka, pojawiają się wyżej opisane objawy, warto zgłosić je na psychoterapię. Na przykład poprzez stronę https://zanetamikolajczyk.com/

Podobnie wygląda sprawa w życiu dorosłym – osoby już dojrzałe, dorosłe, mogą także zdecydować się na psychoterapię i w ten sposób lepiej zrozumieć siebie, a także zmienić swoje zachowania. W przypadku psychoterapii nie ma znaczenia, czy psychoterapeuta to kobieta, czy mężczyzna, ponieważ taki specjalista nie ma zastępować ojca. Istotna jest tutaj praca na linii terapeuta-klient, a także budowa dobrej atmosfery i szczerej, pełnej akceptacji, relacji. Dodatkowo warto przeczytać artykuł: https://zanetamikolajczyk.com/terapia-psychologiczna-nastolatka/

Czy psychoterapia pomoże z syndromem braku ojca?

Psychoterapia to bardzo dobra metoda, która może pomóc osobom z syndromem braku ojca. Dotychczasowe badania wykazują dosyć dużą skuteczność terapii, jednak wiele zależy od tego, w którym momencie życia osoba zdecydowała się na wizytę u specjalisty. A także od tego, czy klient jest zmotywowany do zmiany i chętnie angażuje się w rozmowy z psychoterapeutą. Bardzo ważne jest zadbanie o to, aby zrobić wszystko, by dziecko wychowywane bez ojca, miało blisko siebie męskie wzorzec. A także aby nie miało poczucia, że wszyscy mężczyźni zdradzają, porzucają, czy też są po prostu niegodni zaufania. Psychoterapia jest dobrym sposobem na poradzenie sobie z różnymi trudnościami emocjonalnymi, poznawczymi i behawioralnymi.