Zwątpienie, pogubienie, upadki życiowe, kryzysy, trudności w relacjach czyż nie przytrafiają się każdemu z nas? Czasami pojawiają się w najmniej oczekiwanym momencie i uderzają z ogromną siłą, a mimo wszystko podnosimy się i idziemy dalej. Często otrzymujemy wtedy wsparcie rodziny albo przyjaciół. Potęga wsparcia rodziny i przyjaciół jest bezdyskusyjna. Jednak czasem niewystarczająca lub po prostu niemożliwa. Wtedy warto aby w tym kryzysowym momencie ktoś nam towarzyszył.
Czym się różni rozmowa z psychoterapeuta od rozmowy z przyjacielem pisałam w artykule (klik).
Żyjemy w czasach w których rynek oferujący nam usługi rozwojowe, terapeutyczne zwiększa się z dnia na dzień. Dobrze, że jest w czym wybierać, jednak łatwo się w tym wszystkim pogubić. Zwłaszcza w sytuacji kiedy dopadnie nas kryzys, dobrze wiedzieć na co zwracać uwagę czy rzeczywiście trafiliśmy do specjalisty. Poniżej krótki przewodnik, który być może pomoże trafić do właściwej osoby.
Psycholog
To osoba, która ukończyła 5letnie studia magisterskie. Psycholog może zajmować się różnymi zagadnieniami w zależności od tego jaką specjalizację ukończył. Ukończenie studiów psychologicznych nie uprawnia do prowadzenia terapii. Terapię może prowadzić psychoterapeuta, ale o tym dokładnie napiszę poniżej. Co może psycholog zależy od specjalizacji jaką ukończył. Psycholog może np.:
- Pracować w dziale kadr i pomagać w rozwoju zawodowym pracowników.
- Może zajmować się konsultacjami i motywacja sportowców.
- Może zajmować się reklamą.
- Przyjmować w przychodni psychologiczno-pedagogicznej i przeprowadzać testy psychologiczne, opisywać ich wyniki i wystawiać na ich podstawie diagnozę.
- Udzielać doraźnego wsparcia w ramach interwencji kryzysowej.
- Może prowadzić konsultacje psychologiczne, które mają na celu wsparcie doraźne i następnie dostarczenie wskazówek gdzie szukać dalej pomocy w konkretnym przypadku np. polecenie psychoterapii.
Na studiach magisterskich przeważa wiedza teoretyczna, praktyki są zazwyczaj kilkutygodniowe albo kilkumiesięczne. Absolwent studiów psychologicznych nie ma wymogów aby przejść przez własną psychoterapię, konsultacje psychologiczne czy inne formy samorozwoju. Paradoksem jest, że osoba z tytułem magistra psychologii, może iść w świat pracować z ludźmi bez wcześniejszego „uporządkowania” własnego świata intrapsychicznego. Jak w każdym zawodzie, psycholog psychologowi nie równy. Nie ulega jednak wątpliwości, że to może być dobry pierwszy kontakt kiedy poszukujemy pomocy. Może się też okazać, że po konsultacji psychologicznej, nie będzie konieczności kontynuowania pracy np. w terapii.
Psychiatra
Psychiatrą zostaje osoba, która ukończyła studia medyczne i zrobiła specjalizację z psychiatrii. Jedynie psychiatra może wystawiać recepty. Nie może tego robić ani psycholog ani psychoterapeuta. Psychiatra może zlecać jedynie leczenie farmakologiczne, nie prowadzi psychoterapii, chyba, że dodatkowo ukończył cztero lub pięcioletnie szkolenie z psychoterapii wtedy może prowadzić psychoterapię połączona z leczeniem farmakologicznym. Zajmuje się leczeniem najpoważniejszych i najtrudniejszych zaburzeń psychicznych. Lekarz może zdecydować o leczeniu pacjenta w szpitalu i go tam skierować. Istnieją wyjątki, gdy pacjentowi zaleca się leczenie przymusowe (najczęściej wtedy, gdy chory stanowi realne zagrożenie dla zdrowia i życia swojego lub osób postronnych oraz wtedy, gdy pacjent nie jest zdolny do zaspokajania swoich podstawowych potrzeb życiowych).
Psychoterapeuta – kim jest
To osoba z wykształceniem wyższym, psychologicznym lub innym, która dodatkowo ukończyła cztero lub pięcioletnie specjalistyczne szkolenie teoretyczne oraz odbyła setki godzin stażu, dziesiątki superwizji prowadzonych procesów terapeutycznych – zarówno indywidualnych jak i grupowych. Muszą one być udokumentowane zarówno po stronie terapeuty jak i superwizora. (Superwizor to osoba, która bardziej doświadczonym okiem analizuje proces terapii).Psychoterapeuta ma obowiązek odbycia własnej psychoterapii. Osobiście nie poszłabym do psychoterapeuty, który nie ma za sobą własnej psychoterapii czyli „bez uporządkowania swojego wewnętrznego świata.”
Proces psychoterapii trwa kilka – kilkadziesiąt sesji, czyli czasami miesiąc ale równie dobrze może trwać kilka lat. Więcej o tym jak wygląda proces psychoterapii znajdziecie w artykule https://zanetamikolajczyk.com/o-czym-mam-mowic-na-psychoterapii/ oraz o nurtach i psychoterapii znajdziecie więcej w artykule https://zanetamikolajczyk.com/nurty-sychoterapeutyczne/
Coach – kim jest w psychoterapii
To osoba, która ukończyła szkolenie. Niestety szkolenia te można zrobić internetowo przez klika dni. Oprócz szkolenia ważne jest żeby osoba ta rozwijała swoje umiejętności coachingowe. Generalnie ten typ usługi zakłada pomoc na poziomie: działania albo osiągania celów. Tyle, że żadnej z tych rzeczy nie da się osiągnąć bez świadomości siebie i swoich pragnień, a te nieodłącznie są związane z emocjami, które nosi w sobie osoba, która procesowi coachingu podlega. Dlatego coaching zawiera w sobie pracę również na poziomie emocji i tutaj możemy dyskutować ile takiej pracy jest do wykonania w przypadku konkretnego klienta. Należy podkreślić jedną ważną różnicę między coachingiem a psychoterapią. Badania, teorie i wiedza z zakresu psychoterapii pomaga wyjaśnić procesy, które dzieją się w trakcie coachingu, odwrotnie to niestety nie działa. Coach, który nie jest przygotowany do pracy z osobami w poważnych kryzysach emocjonalnych i psychicznych, nie powinien zajmować się tymi zagadnieniami (jeśli nie jest jednocześnie psychoterapeutą i nie posiada wykształcenia psychologicznego umożliwiającego udzielanie pomocy psychologicznej).
Coach a psychoterapeuta
Uzyskanie certyfikatu psychoterapeuty odbywa się przez wiele lat. Coachem można zostać obecnie również po ukończeniu kursu internetowego. Często przytaczaną różnicą między psychoterapeutą i coachem jest to, że coach pracuje ze “zdrowym” klientem nad rozwojem osobistym, a psychoterapeuta z klientem “ z problemami zdrowia psychicznego”. Jest to argument, z którym trudno mi się zgodzić, bo żaden rozwój osobisty nie dzieje się bez zmiany na poziomie myślenia i emocji, a te nieodłącznie są związane ze zdrowiem psychicznym. Nie wyobrażam sobie również żeby w procesie psychoterapii nie zajmować się pracą nad celami i marzeniami, które również mieszczą się w zakresie rozwoju osobistego.
Jeżeli zdecydujemy się na psychoterapeutę – otrzymamy wsparcie w wielu obszarach. Ważne jest, aby podjąć decyzję i zdecydować się zrobić pierwszy krok, a następnie czuć się dobrze i bezpiecznie w relacji ze specjalistą. Budujący jest fakt, że psychoterapia przestaje być stygmatyzowaną usługą i wiele osób otwarcie mówi o tym, że korzystało z tej formy pomocy i jak wiele ona zmieniła w ich życiu.
Jak zweryfikować profesjonalistę
Zanim zdecydujesz się na wspólna pracę z psychologiem, couchem lub psychoterapeutą zwróć uwagę na to:
- Jakie wykształcenie wyższe posiada osoba, do której się udajesz?
- Jakie studia podyplomowe, kursy, szkolenia ukończyła?
- Kto rekomenduje jej pracę?
- Jakie ma doświadczenie?
- Czy poddaje swoja pracę superwizji
- Na jakich zasadach odbywa się pierwsze spotkanie/konsultacja?
- Jak przebiega cały proces pracy z tą osobą?
- Czy jej ufasz, jakie wzbudza w Tobie uczucia?
- Czy sama przeszła własna psychoterapię? Osobiście nie korzystałam bym z pomocy kogoś w tym obszarze, kto własnej terapii nie przeszedł. Dlaczego uważam to za takie ważne, pisałam w moim poprzednich artkułach.
Zwracając uwagę na te punkty, zwiększamy szansę, że trafimy do eksperta a nie do szarlatana. Ważne wydaje mi się, że ludzie którzy zajmują się formą pomocy psychologicznej czy to w formie coachingu, doradztwa psychologicznego czy psychoterapii powinny mieć w sobie pokorę i odwagę poinformować klienta gdzie kończy się ich zasięg możliwości pomocy i aby kierowali osobę do odpowiedniego specjalisty.